Komunikacja w stresie - jak możemy komunikować się, aby później nie żałować? Jak uważność i empatia mogą nas wesprzeć w rozwijaniu kompetencji emocjonalnych?
Według ankiety przeprowadzonej przez portal Preply, wśród 996 Amerykanów, na temat ich doświadczeń ze stresem i jego wpływem na komunikację, aż 87% badanych żałuje rzeczy wypowiedzianych pod wpływem stresu. Stres jest nieodzownym elementem naszego życia, jak więc rozmawiać pod jego wpływem, aby nie przejął kontroli nad sytuacją?
Z kolei w ankiecie przeprowadzonej wśród pracodawców na temat czego oczekują od nowo zatrudnionych pracowników, oprócz umiejętności technicznych i uczenia się w miejscu pracy, wysoko oceniono także takie umiejętności jak:
- Umiejętność słuchania i porozumiewania się,
- Zdolność do przystosowania się oraz twórcze myślenie i reagowanie na niepowodzenia i przeszkody,
- Zdolność panowania nad sobą, wiarę w siebie, motywację do działań pozwalającą osiągać cele,
- Umiejętność współdziałania i prowadzenia pracy zespołowej, umiejętność polubownego rozstrzygania sporów…
A to pokazuje, jak istotna jest dla nas komunikacja interpersonalna…
Wiedząc, że komunikacja interpersonalna to proces wymiany informacji, których źródłem mogą być zarówno zachowania werbalne jak i niewerbalne. Na ile jesteśmy świadomi i uważni na nasze ciało, które komunikuje się niewerbalnie? Na sposób w jaki reagujemy? Na ile świadomie nadajemy pewne komunikaty i zgodnie z naszą intencją? Jak przekazujemy komunikaty, które znacząco wpływają na przebieg rozmowy, a tym samym na dalsze budowanie relacji?
Rozumiejąc, że stres może wpływać na naszą komunikację, istotne jest, abyśmy byli świadomi tego, jak reagujemy pod jego wpływem. A także jak możemy skutecznie radzić sobie w sytuacjach konfliktowych. Warto zastanowić się nad kilkoma aspektami komunikacji w stresie, a zatem zastanówmy się – w jakim stopniu opanowaliśmy poniższe umiejętności:
- Świadomość własnych emocji: Rozpoznawanie, kiedy doświadczasz stresu i jak wpływa to na Twoje zachowanie i reakcje. Bycie bardziej świadomym/ą swoich emocji i zauważanie, jak wpływają one na Twoją komunikację.
- Komunikowanie emocji: Wyrażanie swoich uczuć i stanów emocjonalnych. Możesz powiedzieć: „Czuję się bardzo zestresowany/a w tej chwili” lub „Przepraszam, jeśli to, co powiedziałem/am, brzmiało zbyt surowo, ale jestem bardzo spięty/a”.
- Unikanie agresji i oskarżeń: Powstrzymywanie się od agresywnych zachowań i oskarżeń wobec drugiej osoby. Zamiast tego, skupienie się na konstruktywnej komunikacji i wyrażaniu swoich potrzeb w sposób pozbawiony oskarżeń.
- Bycie empatycznym/ą: Świadomość, że stres może również wpływać na Twojego rozmówcę. Bycie empatycznym/ą i staranie się zrozumieć inny punkt widzenia oraz emocje.
- Aktywne słuchanie: Praktykowanie aktywnego słuchania, które polega na skupieniu się na tym, co mówi druga osoba, z pełnym zaangażowaniem i zrozumieniem.
- Otwarta komunikacja: Zachęcanie do otwartej komunikacji, w której obie strony mogą swobodnie wyrażać swoje myśli, uczucia i potrzeby.
- Dawanie sobie i innym czasu: Świadomość, że zarówno Ty, jak i Twój rozmówca, możecie potrzebować czasu na przetworzenie stresującej sytuacji. Dajcie sobie nawzajem przestrzeń i zrozumienie.
- Skupienie się na rozwiązaniach: Zamiast koncentrować się na problemach, staranie się wspólnie szukać rozwiązań i działać konstruktywnie.
A zatem czyż Uważność i empatia nie są kluczowymi elementami skutecznej komunikacji interpersonalnej?
Jak Mindfulness może nas wesprzeć w rozwijaniu kompetencji emocjonalnej?
Co oznacza Uważność (mindfulness) w komunikacji?
- Uważność oznacza świadome skupienie się na bieżącym momencie, bez oceniania czy analizowania.
- W kontekście komunikacji, uważność oznacza bycie obecnym w rozmowie, słuchanie uważnie bez rozpraszania się myślami czy oceniania drugiej osoby.
- Osoba praktykująca uważność w komunikacji skupia się na obserwowaniu, zrozumieniu i akceptacji tego, co druga osoba mówi, bez oceniania czy przerywania.
Co oznacza Empatia w komunikacji?
- Empatia to zdolność do zrozumienia i wczucia się w uczucia, myśli i perspektywę drugiej osoby.
- W komunikacji, empatia oznacza umiejętność słuchania z zainteresowaniem i zrozumieniem, wykazywanie współczucia i sympatii oraz dostosowywanie się do potrzeb i emocji rozmówcy.
- Osoba wykazująca empatię potrafi spojrzeć na sytuację z perspektywy drugiej osoby i odpowiednio zareagować, aby wesprzeć ją i zrozumieć.
Uważność i empatia są ze sobą powiązane i wzajemnie się uzupełniają. Uważność pomaga nam być obecnym w komunikacji, podczas gdy empatia pomaga nam zrozumieć i odpowiednio zareagować na potrzeby i uczucia drugiej osoby. Razem tworzą one podstawę dla zdrowych i skutecznych relacji międzyludzkich.
Podsumowując, świadoma i empatyczna komunikacja może pomóc w zarządzaniu stresem oraz budowaniu zdrowych relacji. Zarówno w pracy, jak i w życiu osobistym. Ważne jest, abyśmy starali się zrozumieć siebie nawzajem i wspierać się w trudnych chwilach!
Zapraszam do praktykowania uważnej i empatycznej komunikacji 🙂
Beata Krzos
Trener rozwoju osobistego. Coach ACC ICF. Certyfikowany Praktyk HeartMath® w Instytut HeartMath® USA. Nauczyciel MBSR i MBLC w trakcie szkolenia (Soltereno Mindful Academy oraz Mindfulness Association UK).
Konsultant Odporności Psychicznej (Nr licencji: MTQ1246705). Psychodietetyk (SWPS).
Ekonomistka (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu). Współzałożycielka Akademii Wellbeing.
Prowadzi warsztaty m.in. w zakresie budowania dobrostanu i naturalnych sposobów radzenia sobie ze stresem (self-care) opartych na uważności i medytacji w ruchu, zarządzania stresem, rozwijania umiejętności empatycznej komunikacji oraz budowania pozytywnych relacji w zgodzie ze sobą, swoimi wartościami i z wzajemnym szacunkiem.
Jako trener rozwoju osobistego współpracuje z Uniwersyteckim Inkubatorem Przedsiębiorczości inQUBE, m.in. prowadząc sesje coachingu kariery/rozwoju osobistego, czy też realizując warsztaty „Team building – budowanie kultury organizacyjnej opartej na zaangażowaniu i efektywności zespołu” z menedżerami, pracownikami startupów i studentami Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
